Từ lắp ráp tới chế tạo: Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo mở đường cho tự chủ sản xuất

Doanh nghiệp trở thành trung tâm hệ sinh thái

Ngày 27/6/2025, Quốc hội đã thông qua Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo số 93/2025/QH15 – một văn bản được kỳ vọng tạo cú hích mạnh mẽ cho sự phát triển khoa học và công nghệ của Việt Nam trong kỷ nguyên số.

Lần đầu tiên, đổi mới sáng tạo được pháp điển hóa như một lĩnh vực độc lập, đặt ngang hàng với khoa học và công nghệ, khẳng định vai trò trung tâm của doanh nghiệp trong hệ sinh thái sáng tạo. Luật không chỉ mở rộng quyền tự chủ nghiên cứu, đề cao liêm chính khoa học mà còn định hướng dành tới 70-80% ngân sách khoa học công nghệ cho doanh nghiệp, thúc đẩy thương mại hóa kết quả nghiên cứu.

Đặc biệt, việc thiết lập nền tảng dữ liệu quốc gia và số hóa toàn diện quy trình quản lý được xem là bước đi chiến lược, tạo môi trường thuận lợi cho Việt Nam bứt phá trong đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế.

Doanh nghiệp Việt trở thành trung tâm hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, dẫn dắt quá trình số hóa và thương mại hóa công nghệ

Con đường tự chủ cho ngành chế biến, chế tạo Việt Nam

Luật này không chỉ tạo hành lang pháp lý cho khoa học và công nghệ, mà còn mở ra con đường mới cho ngành công nghiệp chế biến, chế tạo của Việt Nam – vốn lâu nay phụ thuộc vào nước ngoài ở các khâu đầu chuỗi như thương hiệu, thiết kế và thị trường.

Việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nghiên cứu và phát triển sẽ trở thành động lực để doanh nghiệp Việt tự chủ trong thiết kế, phát triển sản phẩm mới, nâng cao chất lượng và uy tín thương hiệu. Đây cũng là cơ hội để kiến tạo thị trường với những sản phẩm “Made by Vietnam”, khẳng định vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Trong thời gian tới, các nghị định và thông tư hướng dẫn sẽ được ban hành, giúp doanh nghiệp cụ thể hóa kế hoạch phát triển dài hạn, biến đổi mới sáng tạo thành sức mạnh cạnh tranh thực sự.
Đổi mới sáng tạo mở đường cho ngành chế biến, chế tạo Việt Nam tự chủ thiết kế và sản xuất, khẳng định thương hiệu Made by Vietnam

Ba mũi xung kích của thế chế: Chuỗi cung ứng sản xuất nội địa tiến lên tự chủ, tự cường

Ba chính sách lớn ban hành năm 2025 đang định hình lại cách doanh nghiệp nội địa nhìn nhận chiến lược phát triển trong chuỗi cung ứng chế biến, chế tạo.

Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo mở ra cơ hội để doanh nghiệp Việt không chỉ gia công mà còn làm chủ khâu thiết kế và công nghệ. Khi ngân sách nhà nước ưu tiên cho R&D và thương mại hóa, doanh nghiệp sẽ phải đặt tầm nhìn dài hạn vào việc phát triển sản phẩm riêng, nâng cấp quy trình sản xuất thông minh và khai thác dữ liệu để tối ưu chuỗi cung ứng.

Nghị quyết 68 thay đổi cách tiếp cận nguồn lực: vốn, đất đai và môi trường kinh doanh. Với cơ chế tín dụng riêng, hỗ trợ lãi suất và bảo đảm linh hoạt, doanh nghiệp nhỏ và vừa – vốn là mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng – có thể mở rộng sản xuất, đầu tư công nghệ mà không bị rào cản tài chính. Chính sách miễn thuế, giảm chi phí tuân thủ và sandbox cho đổi mới sáng tạo giúp doanh nghiệp mạnh dạn thử nghiệm mô hình mới, từ đó hình thành các chuỗi giá trị nội địa có khả năng cạnh tranh.

Nghị định 205 tác động trực tiếp đến nền tảng công nghiệp hỗ trợ – nơi cung cấp linh kiện, phụ liệu cho ngành chế biến, chế tạo. Khi mức hỗ trợ tài chính tăng lên 70%, đào tạo nhân lực và chứng nhận chất lượng được ưu tiên, doanh nghiệp nội địa có điều kiện đạt chuẩn quốc tế, tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Các trung tâm kỹ thuật vùng với ưu đãi mạnh về đất đai và thuế sẽ trở thành “bệ phóng” cho doanh nghiệp nâng cấp năng lực sản xuất.
Ba chính sách chiến lược tạo nền tảng tái cấu trúc chuỗi cung ứng nội địa, đưa doanh nghiệp Việt từ gia công đến sáng tạo.

Tác động cộng hưởng của ba chính sách này là sự dịch chuyển từ chuỗi cung ứng phụ thuộc sang chuỗi cung ứng chủ động. Thay vì chỉ đóng vai trò gia công, doanh nghiệp Việt sẽ trở thành nhà cung ứng có giá trị cao, sở hữu thiết kế, công nghệ và thương hiệu. Chuỗi cung ứng nội địa sẽ được tái cấu trúc theo hướng liên kết chặt chẽ hơn, giảm khoảng cách với FDI, tăng tỷ lệ nội địa hóa và tạo ra sản phẩm “Made by Vietnam” thực sự. Đây không chỉ là cơ hội tăng sức cạnh tranh mà còn là bước chuyển chiến lược đưa Việt Nam từ vị trí “công xưởng” sang trung tâm sáng tạo trong khu vực.