Mittelstand: Sức mạnh của nền công nghiệp Đức

Đằng sau vị thế cường quốc công nghiệp của Đức là một lực lượng thầm lặng nhưng bền bỉ – các doanh nghiệp Mittelstand. Không ồn ào, không chạy theo lợi nhuận ngắn hạn, họ xây dựng thành công dựa trên chất lượng, đổi mới và tầm nhìn dài hạn. Đây chính là bí quyết giúp Đức duy trì sức mạnh sản xuất và dẫn đầu toàn cầu suốt nhiều thế kỷ.

Bí Quyết Thành Công Của Doanh Nghiệp Vừa Và Nhỏ Kiểu Đức (Mittelstand)

Ở Đức, thuật ngữ “Mittelstand” dùng để chỉ nhóm doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs), chủ yếu là doanh nghiệp gia đình. Đây không chỉ là “xương sống” của nền kinh tế Đức mà còn là động lực tăng trưởng bền vững. Nhiều công ty thuộc nhóm này đã tồn tại hàng trăm năm, thậm chí từ thế kỷ 16, minh chứng cho khả năng thích ứng và phát triển vượt thời gian.

99.6% các doanh nghiệp đăng ký kinh doanh tại Đức là doanh nghiệp vừa và nhỏ, đóng góp 58.5% số lượng việc làm ở Đức, với 82% lượng thực tập sinh đang làm việc cho các SMEs.

Điểm nổi bật của Mittelstand

1. Kết hợp truyền thống và đổi mới
   Mittelstand không chạy theo lợi nhuận ngắn hạn mà tập trung vào tăng trưởng bền vững, chất lượng và đạo đức kinh doanh. Chính sự kiên định này giúp họ duy trì vị thế vững chắc trong nước và mở rộng ra thị trường quốc tế.
2. Đầu tư mạnh vào nghiên cứu và phát triển (R&D)
   Theo Bộ Kinh tế Đức, các doanh nghiệp Mittelstand dành trung bình 5% doanh thu cho R&D, cao hơn mức trung bình quốc gia (2,8%). Nhờ đó, họ tạo ra những sản phẩm đột phá, dẫn đầu toàn cầu như Trumpf với công nghệ laser cắt kim loại hay Carl Zeiss trong lĩnh vực quang học.

Cân bằng giữa nhu cầu thị trường hiện tại và tầm nhìn dài hạn chính là chìa khóa sống còn để SMEs không chỉ tồn tại mà còn bứt phá.

1. Tầm nhìn dài hạn và gắn bó nhân sự
   Sở hữu gia đình cho phép Mittelstand đưa ra quyết định vì lợi ích lâu dài, không bị áp lực từ cổ đông như các công ty niêm yết. Nhân viên gắn bó trung bình 10,3 năm (so với mức 7,5 năm toàn quốc), phản ánh môi trường làm việc ổn định, coi trọng con người và khuyến khích sự cống hiến.
2. Chính trực và tập trung vào khách hàng
   Giá trị cốt lõi của Mittelstand là minh bạch và uy tín. 89% doanh nghiệp có tỷ lệ giữ chân khách hàng trên 80%, nhờ cung cấp giải pháp cá nhân hóa và dịch vụ vượt trội. Họ ưu tiên xây dựng quan hệ lâu dài thay vì lợi nhuận ngắn hạn, từ đó tạo ra giá trị bền vững.

Mô hình đào tạo nghề kép – Bí quyết nhân lực chất lượng

Một yếu tố quan trọng làm nên sức mạnh của Mittelstand là mô hình đào tạo nghề kép của Đức. Chương trình này kết hợp đào tạo thực hành tại doanh nghiệp với học lý thuyết tại trường nghề, kéo dài 2-3 năm. 70% học viên tiếp tục làm việc tại công ty sau khi tốt nghiệp, đảm bảo nguồn nhân lực chất lượng và thấm nhuần văn hóa doanh nghiệp ngay từ đầu.

Nhân sự tay nghề cao là then chốt cho việc phát triển công nghiệp hiện đại và bền vững

Mô hình này không chỉ mang lại lợi ích cho người học (kỹ năng thực tế, cơ hội việc làm) mà còn giúp doanh nghiệp duy trì năng suất và chất lượng cao. Đây là lý do Đức luôn có lực lượng lao động tay nghề vững vàng, đáp ứng yêu cầu công nghệ tiên tiến.

Bài học cho doanh nghiệp Việt Nam

Mittelstand cho thấy thành công không đến từ quy mô khổng lồ mà từ tầm nhìn dài hạn, đổi mới liên tục, văn hóa coi trọng con người và cam kết chất lượng. Doanh nghiệp Việt Nam có thể học hỏi bằng cách:

• Đầu tư vào R&D và công nghệ.
• Xây dựng quan hệ khách hàng bền vững.
• Áp dụng mô hình đào tạo nghề gắn với thực tiễn.
• Tạo môi trường làm việc ổn định để giữ chân nhân tài

Với Nghị quyết 68 về Phát triển kinh tế tư nhân, sẽ có rất nhiều doanh nghiệp quy mô vừa, nhỏ và siêu nhỏ tham gia chuỗi cung ứng nội địa trong thời gian tới.

SMEs không chỉ là “xương sống” của nền kinh tế Việt Nam, mà còn là lực lượng tiên phong trong hành trình hội nhập và đổi mới. Trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu tái cấu trúc và các hiệp định thương mại mở ra cơ hội chưa từng có, SMEs Việt Nam đang đứng trước ngã rẽ quan trọng: hoặc bứt phá bằng chuẩn hóa, chuyển đổi số và xanh hóa sản xuất, hoặc bị bỏ lại phía sau. Với sự đồng hành của chính sách và nỗ lực tự thân, đây chính là thời điểm để SMEs không chỉ tồn tại, mà còn vươn lên trở thành động lực tăng trưởng bền vững, góp phần định hình vị thế mới của Việt Nam trên bản đồ kinh tế thế giới.