Ngành điện tử và bán dẫn Việt Nam trước cơ hội bứt phá giữa chính sách thuế mới của Mỹ

Trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu đang tái định hình mạnh mẽ, ngành điện tử và chip bán dẫn Việt Nam tiếp tục là điểm sáng thu hút đầu tư quốc tế. Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện trong tháng 2/2025 đạt hơn 8,5 tỷ USD, tăng mạnh 32,4% so với tháng trước. Lũy kế đến hết quý I/2025, giá trị xuất khẩu nhóm hàng này lên tới 21,1 tỷ USD – tăng 29,2% so với cùng kỳ năm ngoái, giữ vững vị thế là nhóm ngành xuất khẩu dẫn đầu cả nước.

Tuy nhiên, một diễn biến quốc tế quan trọng đang tạo ra những ẩn số mới cho chuỗi cung ứng toàn cầu – đặc biệt là mối quan hệ thương mại Mỹ - Trung và hệ lụy đến Việt Nam.

Ông Trump: "Sẽ không ai thoát khỏi thuế"

Vừa qua Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố miễn thuế tạm thời đối với điện thoại thông minh, máy tính xách tay và chip bán dẫn – những mặt hàng nhập khẩu quan trọng từ Trung Quốc và các nước khác. Tuy nhiên, ông khẳng định động thái này chỉ mang tính chất "chuyển tiếp", trước khi áp dụng một chính sách thuế riêng biệt cho toàn ngành điện tử và bán dẫn.

“KHÔNG có ai thoát khỏi mức thuế này cả,” ông Trump viết trên mạng xã hội sau buổi chơi golf hôm Chủ nhật (14/4, giờ Mỹ). “Chúng tôi sẽ xem xét toàn bộ chuỗi cung ứng điện tử và ngành bán dẫn.”

Thông báo của ông Trump đồng thời cho biết, các sản phẩm tạm thời được miễn thuế sẽ sớm được chuyển sang diện chịu mức thuế mới – thấp hơn mức 125% với hàng Trung Quốc nhưng có thể cao hơn mức thuế phổ thông 10% hiện hành. Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick xác nhận, chính phủ sẽ áp dụng mức thuế chuyên biệt cho ngành bán dẫn trong vòng 1–2 tháng tới theo Điều 232, mở đường cho một chính sách dài hạn và ít rủi ro pháp lý hơn.

Cơ hội cho Việt Nam

Hình ảnh một nhà máy sản xuất tại Việt Nam

Dù những thay đổi thuế của Mỹ có thể tạo ra thách thức cho chuỗi cung ứng điện tử toàn cầu, nhưng lại mở ra thời cơ chiến lược cho Việt Nam. Trong bối cảnh xu hướng "đa dạng hóa" khỏi Trung Quốc ngày càng rõ nét, Việt Nam đang trở thành trung tâm sản xuất điện tử và điểm đến hấp dẫn với các tập đoàn công nghệ lớn.

Các công ty như Samsung, Foxconn, Pegatron, Luxshare, và Intel đã và đang đẩy mạnh đầu tư tại Việt Nam. Nhiều nhà máy lắp ráp iPhone, iPad, AirPods và chip điện tử đang mở rộng tại Bắc Giang, Bắc Ninh, Quảng Ninh, Nghệ An và TP.HCM. Intel Products Vietnam hiện là một trong những cơ sở đóng gói và thử nghiệm chip lớn nhất thế giới, với vốn đầu tư vượt 1,5 tỷ USD.

Không chỉ là nơi lắp ráp, Việt Nam đang dần được kỳ vọng trở thành trung tâm thiết kế, phát triển và sản xuất chip quy mô khu vực. Chính phủ Việt Nam cũng đã phê duyệt Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, hướng tới xây dựng hệ sinh thái hoàn chỉnh, từ nghiên cứu – đào tạo – sản xuất – ứng dụng.

Thách thức và triển vọng

Chính sách thuế mới của Mỹ có thể gây xáo trộn ngắn hạn cho các doanh nghiệp công nghệ phụ thuộc vào Trung Quốc, nhưng đồng thời là cơ hội thúc đẩy dịch chuyển sản xuất sang các quốc gia "thân thiện", trong đó Việt Nam nổi lên như một điểm đến chiến lược.

Với ưu thế về chi phí cạnh tranh, lực lượng kỹ sư trẻ, nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA) và chính sách hỗ trợ đầu tư mạnh mẽ, Việt Nam đang đứng trước cơ hội vàng để trở thành mắt xích trọng yếu trong chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu – đặc biệt khi Mỹ, Nhật Bản và Hàn Quốc đang tích cực thúc đẩy chính sách "friend-shoring" (sản xuất tại quốc gia đồng minh).

Trong bối cảnh các tập đoàn công nghệ đang tìm cách giảm rủi ro thuế quan, chuỗi cung ứng tại Việt Nam – nếu được đầu tư bài bản – hoàn toàn có thể trở thành "pháo đài" sản xuất bán dẫn mới ở châu Á.