Hình thành loạt “thủ phủ công nghiệp” hậu sáp nhập tỉnh thành

Việc hợp nhất một số tỉnh, thành phố tại Việt Nam theo Nghị quyết số 60-NQ/TW mới đây dự báo sự hình thành các "siêu thủ phủ công nghiệp" mới. Đây không chỉ là động lực thúc đẩy thị trường bất động sản công nghiệp mà còn mở ra cơ hội quy hoạch đồng bộ, giải quyết bài toán quỹ đất và phát triển nguồn nhân lực chất lượng.

Miền Bắc: Kỳ vọng "siêu thủ phủ công nghiệp"

Hình ảnh minh hoạ một khu công nghiệp tại Bắc Giang

Nghị quyết số 60-NQ/TW do Ban Chấp hành Trung ương Đảng ban hành ngày 12/4/2025 nêu rõ chủ trương hợp nhất Bắc Giang và Bắc Ninh, giữ tên gọi là tỉnh Bắc Ninh, với trung tâm chính trị - hành chính đặt tại Bắc Giang.

Hai địa phương này vốn là những trọng điểm phát triển công nghiệp phía Bắc, hiện đang là cứ điểm sản xuất của nhiều tập đoàn lớn toàn cầu. Bắc Giang dẫn đầu cả nước về tốc độ tăng trưởng GRDP năm 2024 (13,85%) và tiếp tục giữ vị trí đầu bảng trong quý I/2025 (14,02%). Khu vực này có 16 khu công nghiệp và 55 cụm công nghiệp, đang từng bước định hình chuỗi sản xuất - logistics khép kín tại các huyện giáp ranh như Việt Yên, Hiệp Hòa, Lạng Giang.

Trong khi đó, Bắc Ninh – dù có diện tích nhỏ nhất cả nước – vẫn thuộc nhóm 10 địa phương có quy mô kinh tế lớn nhất, với GRDP năm 2024 đạt hơn 232.800 tỷ đồng. Nơi đây có 16 khu công nghiệp được quy hoạch, tổng diện tích gần 6.400 ha, trong đó 12 khu đã đi vào hoạt động với tỷ lệ lấp đầy trên 62%, tạo việc làm cho hàng trăm nghìn lao động.

Với lợi thế công nghiệp nổi bật của cả hai khu vực, việc hợp nhất sẽ mở ra không gian phát triển mới, đồng bộ hơn, tạo điều kiện hình thành một “siêu thủ phủ công nghiệp” phía Bắc – nơi hội tụ hệ sinh thái sản xuất, logistics, dịch vụ hỗ trợ và nguồn nhân lực chất lượng cao.

Hưng Yên và Thái Bình: Tổ hợp công nghiệp tiềm năng mới

Hình ảnh một khu công nghiệp đang xây dựng tại Hưng Yên

Trong bối cảnh đề xuất sáp nhập đang được đưa ra, việc hợp nhất Hưng Yên và Thái Bình hứa hẹn hình thành một tổ hợp công nghiệp – logistics – đô thị ven sông Hồng đầy tiềm năng, đóng vai trò là cực tăng trưởng chiến lược của vùng đồng bằng Bắc Bộ.

Hưng Yên hiện bứt phá mạnh mẽ với định hướng phát triển công nghiệp sạch, công nghệ cao và các cụm công nghiệp hỗ trợ quy mô vừa và nhỏ. Nằm trong vùng Thủ đô Hà Nội, Hưng Yên sở hữu lợi thế kết nối vượt trội – cách trung tâm Hà Nội khoảng 30km, tiếp giáp các trục giao thông huyết mạch như cao tốc Hà Nội – Hải Phòng, Quốc lộ 5 và Vành đai 4.

Các khu công nghiệp như ECOLAND, KCN số 5, cụm công nghiệp Phạm Ngũ Lão, Kim Động – Chính Nghĩa, Stavian, Thăng Long II... là những điểm sáng đang được DTJ Industrial xúc tiến đầu tư mạnh mẽ, góp phần định hình lại bản đồ công nghiệp khu vực phía Nam Hà Nội.

Thái Bình – trước đây chủ yếu phát triển nông nghiệp – đang từng bước chuyển mình sang công nghiệp và dịch vụ. Việc đầu tư mạnh vào hạ tầng với tuyến đường bộ ven biển, đường nối Thái Bình – Hà Nam – Hà Nội, cùng Khu kinh tế Thái Bình hơn 30.000 ha, đang tạo cú hích lớn cho thu hút đầu tư vào các lĩnh vực chế biến nông sản, dệt may, năng lượng tái tạo và logistics cảng biển.

Sự kết hợp giữa một Hưng Yên năng động, công nghệ cao và một Thái Bình đang chuyển mình mạnh mẽ sẽ tạo nên tổ hợp công nghiệp đa ngành – đa chức năng ven sông Hồng, kết nối trực tiếp với Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh và tam giác tăng trưởng phía Bắc.

Theo Thạc sĩ Trần Thị Thu Hiền – Tổng Giám đốc DTJ GROUP, Hưng Yên và Thái Bình đang nổi lên như những lựa chọn thay thế tiềm năng khi chi phí thuê đất công nghiệp tại các khu vực lân cận ngày càng tăng cao. Nguồn cung đất dồi dào, chính sách cởi mở và sự hỗ trợ tích cực từ chính quyền địa phương đã tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp sạch, công nghệ cao, công nghiệp hỗ trợ và chế biến thực phẩm mở rộng sản xuất.

Bà Hiền cũng nhấn mạnh: “Sự phát triển đồng bộ của các KCN mới như VSIP Thái Bình, Thăng Long II mở rộng, cùng xu hướng dịch chuyển của các doanh nghiệp sản xuất quy mô vừa và nhỏ từ các khu vực chi phí cao, đang tạo nên làn sóng đầu tư mới về phía Nam sông Hồng.”

Tuy nhiên, để nâng cao năng lực cạnh tranh so với các trung tâm công nghiệp đã phát triển mạnh như Hải Phòng, khu vực Hưng Yên – Thái Bình cần tiếp tục đầu tư mạnh vào hạ tầng giao thông, logistics và chất lượng dịch vụ hậu cần, nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của nhà đầu tư quốc tế.

Hiện giá thuê trung bình tại khu vực này khoảng 116,75 USD/m² – được đánh giá là hợp lý và cạnh tranh, đặc biệt phù hợp với các doanh nghiệp vừa và nhỏ đang tìm kiếm giải pháp đầu tư tiết kiệm so với các "điểm nóng" như Bắc Ninh hay Hà Nội.

Miền Nam: TPHCM mở rộng – Trung tâm công nghiệp tích hợp toàn diện

Cũng theo Nghị quyết 60, một phương án sáp nhập quy mô lớn khác là hợp nhất TPHCM, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu. Trung tâm chính trị - hành chính sẽ tiếp tục đặt tại TPHCM, nhưng không gian phát triển sẽ được mở rộng đáng kể.

Bình Dương hiện là một trong những thủ phủ công nghiệp lớn nhất cả nước với 29 khu công nghiệp đang hoạt động, tổng diện tích hơn 12.720 ha – chiếm khoảng 13% tổng diện tích khu công nghiệp toàn quốc. Tỷ lệ lấp đầy lên đến 91%, minh chứng rõ nét cho sức hút và năng lực vận hành.

Trong khi đó, Bà Rịa - Vũng Tàu sở hữu bờ biển dài hơn 300km cùng cụm cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải, đóng vai trò chủ chốt trong chuỗi cung ứng quốc tế. Còn TPHCM – dù là đầu mối tài chính, logistics và công nghiệp hàng đầu cả nước – đang gặp thách thức về quỹ đất và áp lực hạ tầng.

Các chuyên gia nhận định, sự kết hợp giữa năng lực sản xuất của Bình Dương, thế mạnh cảng biển của Bà Rịa - Vũng Tàu và vị thế kinh tế - công nghệ của TPHCM sẽ tạo nên vùng công nghiệp tích hợp hoàn chỉnh. Đây có thể trở thành “siêu thủ phủ công nghiệp” miền Nam, thu hút FDI vượt trội, phát triển các mô hình KCN hỗ trợ, KCN sinh thái, công nghệ cao cũng như các tổ hợp KCN – đô thị – dịch vụ hiện đại.

Cơ hội từ quy hoạch thống nhất và nguồn lực dồi dào

DTJ Industrial nhận định, việc sáp nhập địa bàn không chỉ mở rộng quỹ đất phát triển mà còn tạo lợi thế trong quy hoạch tổng thể, giúp xác định và phân bổ các khu đất lớn một cách hợp lý, phục vụ cho các KCN và cụm công nghiệp quy mô lớn.

Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong việc lựa chọn địa điểm đặt nhà máy, đồng thời giải quyết tình trạng thiếu hụt đất công nghiệp tại các đô thị lớn.

Ngoài ra, việc kết hợp nguồn nhân lực giữa các khu vực – từ lao động phổ thông đến kỹ sư, chuyên gia kỹ thuật – sẽ giúp các "tỉnh mới" có thêm dư địa phát triển các trung tâm đào tạo, trường đại học chuyên ngành phục vụ công nghiệp. Nhờ đó, các doanh nghiệp sản xuất, công nghệ cao, điện tử, chế tạo máy... sẽ dễ dàng tiếp cận lực lượng lao động chất lượng, ổn định và bền vững hơn.